Herfst

Voor mooi weer moet je eind oktober niet in Portugal zijn. De herfst is aangebroken, en de regen komt met bakken uit de lucht. Dat betekent bijna geen elektriciteit, door de regen naar de wc en vieze kattenpootjes op een wit tafellaken. Maar gelukkig ook herfstwandelingen, erwtensoep en lezen bij het haardvuur.

De zomerdagen met 44 graden lijken een verre herinnering, en hebben plaatsgemaakt voor herfstdagen met soms wel 44 millimeter regen. Waar we eerst de schaarse koele uren van de dag benutten, haasten we ons nu naar buiten zodra de regen even stopt. Ook onze off-grid uitdagingen zijn van een andere aard. Ondanks onze geulen en afvoerpijpen begint de weg langzaam te veranderen in een rivier. Waar de elektriciteit eerst in overvloed was en het water schaars, is dat nu andersom. Op sommige dagen blijft de zon de hele dag achter de donkere wolken, en genereren onze zonnepanelen niet genoeg stroom om te koken of een kop thee te zetten. En met temperaturen tussen de 14 en 18 graden is het buiten ook nog niet koud genoeg om de kachel de hele dag te laten branden. Op zulke dagen zwichten we voor de fossiele industrie en maken we dankbaar gebruik van het camping gasstel dat we van Isabel en Jesper mochten lenen. 

In de moestuin zijn we begonnen aan het herfstonderhoud. Laten we beginnen met het grote nieuws: we hebben onze eerste worm gevonden! Want al is de oogst van ons eerste oefenrondje beperkt, het belangrijkste doel was om de bodem te verbeteren. Waar we eerst de droogte moesten bestrijden met bewatering en schaduw, bestrijden we nu de natheid met slootjes en verhoogde moestuinbakken. We genieten nog steeds van onze sla, spinazie en snijbiet. Deze hebben we dan ook alvast warm toegedekt met een dikke laag mulch. De boontjes moeten gedroogd worden voor de winter en de tomatenplanten lopen op hun einde, dus we hebben alle groene tomaten alvast geoogst. 

Nu we meer bedreven raken in het moestuinieren, realiseren we ons dat het vaak een kwestie is van vooruitdenken. Het einde van dit seizoen schijnt bijvoorbeeld de ideale tijd te zijn om alvast een voorsprong te nemen voor het volgende seizoen. Fava bonen, erwten en spinazie kunnen al in de herfst worden gezaaid en overwinteren, om zo sterke wortels te ontwikkelen en te zorgen voor een vroege oogst in het volgende seizoen. Spinazie gedijt goed in koudere omstandigheden, en schijnt zelfs veel meer op te leveren dan wanneer je het in het voorjaar plant. Tot slot planten we nu ook knoflook, omdat de teentjes een periode van koud weer nodig hebben om zich te ontwikkelen tot bollen.

Dat klinkt veelbelovend, maar we zetten natuurlijk geen zaad in de grond zonder eerst ons zelfgemaakte companion algoritme te raadplegen. Gelukkig gaf ook dit een positief advies. Fava bonen en erwten zijn companions van spinazie omdat ze stikstof in de grond vasthouden, schaduw bieden en voorkomen dat de spinazie doorschiet. Andersom zorgen de spinaziebladeren ervoor dat de grond beschermd is tegen de zon en onkruid. Er is zelfs aangetoond dat de combinatie van knoflook en bonen insecten aantrekt die spintmijten opeten. Al met al een prima score!

Naast het moestuinieren heeft ook het wandelen in de natuur een ander karakter gekregen. Terwijl het groen in Nederland langzaam transformeert naar oranje en geel, veranderen de zandkleurige vlaktes hier juist in glooiende groene velden. De mimosa’s, kurkeiken en eucalyptusbomen behouden hun bladeren, waardoor de vallei groener lijkt dan ooit tevoren. De Mondego rivier staat hoger, de kristallen op de zandpaden schitteren feller en de paddenstoelen schieten uit de grond. Soms nemen we Yula mee, het hondje van Isabel en Jesper, en heel soms worden we vergezeld door andere vriendelijke viervoeters uit de buurt, die kilometers met ons meelopen.

En als het echt de hele dag blijft regenen, kunnen we ons zonder schuldgevoel terugtrekken in ons knusse huisje om een boek te lezen, een serie te kijken, een blog te schrijven of uitgebreid te koken. Het geeft ons ook meer tijd om ons te verdiepen in zelfvoorzienende technieken en moestuinieren. En om alvast na te denken over wat we na dit jaar willen doen. We hebben zelfs al gewerkt aan een businessplan voor onze eigen onderneming, maar daarover later meer!